Retko kad čovek upozna nekog nadarenog poput Save Jankovića (1923–2012). Prvi put sam sreo Savu odmah pošto sam se preselio u Vašington i prisustvovao službi u Crkvi Sv. Luke Srpske pravoslavne crkve koja se nalazila na Šesnaestoj ulici.
Ovako u knjizi „Nezaboravni susreti” (izdanje „Čigoja štampa”) Branko Mikašinović, jedan od vodećih slavista u Americi, nekadašnji predavač ruskog jezika i književnosti na univerzitetima u Nju Orleansu i Tulejnu, novinar „Glasa Amerike” duže od dve decenije, opisuje prvi susret s jednim od najznačajnijih ljudi iz srpske dijaspore u SAD.
Objašnjava kako je tokom sledećih godina prilično dobro upoznao Savu i njegovu suprugu Zoranu (rođena Pecić). Kasnije je upoznao i njihovog sina Marka, advokata, i ćerku Sandru, preduzetnicu.
I iskreno piše koliko je bio fasciniran njegovim umetnički stvaralaštvom, kao i time koliko je sačuvao srpski jezik uprkos dugom boravku u SAD.
Janković je rođen 1923. godine u Klenku, Vojvodina, koji je u to vreme bio deo Kraljevine Jugoslavije. Prvobitno je pohađao srednju školu u Rumi i Vukovaru, ali zbog nemačke okupacije Jugoslavije maturirao je u Beogradu.
Kao izbeglica i antikomunista, posle Drugog svetskog rata, proveo je nekoliko godina u logorima za raseljena lica u Italiji, onda pohađao tehničku školu u Ahenu u Nemačkoj pre nego što je došao u SAD 1951. godine.
Najviše se, ipak, interesovao za umetnost, posebno slikarstvo, čime se bavio čitavog života. Pored slikanja, pisao je poeziju i prozu na srpskom. Kao portretista pripadao je prestižnom klubu „Čarkol” u Baltimoru, gde je i živeo, a bio je i počasni član Udruženja književnika Srbije.
Janković je, iako obučen i aktivan kao inženjer dizajner u Baltimoru, bio umetnička duša koja je volela književnost i umetnost.
Mikašinović se priseća kako mu je Sava jednom rekao: „Ja pišem kao što slikam i slikam kao što pišem.”
„Na kraju sam shvatio šta je mislio. Njegova poezija je bila uglavnom lirska i patriotska, dok se proza usredsređivala na njegov život kao mladića tokom Drugog svetskog rata i kasnija iskustva u Sjedinjenim Državama. Ono što je zaista bilo iznenađujuće i divno u vezi s njegovim pisanjem jeste da je sačuvao odličan srpski jezik kao da nikad nije napuštao otadžbinu. Dokaz ovoga je u njegovim knjigama ’Na prelomu’ i ’Spas od masakra’”, piše Mikašinović.
Priseća se i da je video neke od Savinih slika u njegovom domu u Baltimoru i bio impresioniran portretima, posebno njegovom upotrebom zemljanih tonova i preciznošću četkice. Portreti gotovo da su imali fotografske odlike, pojačane Savinom umetničkom rukom. Stoga je Janković, tokom godina, postao omiljeni portretista baltimorskog društva. Iznad svega, Sava Janković je bio srpski rodoljub.
„Čak je i jednu sobu u svom domu gde je stajala zbirka različitih srpskih knjiga i uspomena, šaljivo i ponosno, nazvao ’Srpska soba’. Sava je voleo da goste povede u obilazak ove sobe”, piše novinar.
Takođe je sačuvao veliki broj izdanja „Amerikanskog Srbobrana”, za koji je povremeno pisao članke. Veoma je uživao čitajući odeljak na srpskom svih tih godina, što mu je, kako je tvrdio, pomoglo da očuva jezičke veštine.
Tokom jeseni svog života, Janković je posetio Srbiju i bio je pun utisaka, posebno o svom rodnom mestu i Beogradu, kao i o raznim Srbima s kojima se tamo sastao, piscima i umetnicima. Jednom izuzetnom prilikom podelio je svoje utiske s parohijanima naše crkve na skupu posvećenom književnosti.
„Sava i njegova supruga gotovo nikad nisu preskakali službu. Svake nedelje i praznicima vozili su sat vremena od Baltimora do Vašingtona zbog čega sam ih cenio. To sam sagledavao kao njegovu posvećenost našoj veri i crkvi. Uvek je bio ljubazan, obziran i nenametljiv čovek, osim kada se radilo o njegovim slikama i knjigama o kojima bi neumorno razgovarao, ali gde bi se i pokazali njegovi mnogostruki talenti”, zaključio je priču o ovom svestranom čoveku Branko Mikašinović.
#Savina #srpska #soba