Srpski seljak naporno i vredno radi na zemlji i oko svog domaćinsva i zbog toga veoma ceni odevne predmete koji su izdržljivi. Zato često nosi i delove vojne opreme koja po svojoj nameni mora da bude otporna na habanje. Upravo zbog toga i danas nije retkost da širom Srbije sretnete seljake koji nose delove uniforme Vojske Jugoslavije pa čak i Jugoslovenske narodne armije.
To nije pojava vezana samo za Srbe. Takvi primeri postoje širom sveta. Amerikanci su krajem šezdesetih i početkom sedamdesetih godina uniformu koju si nosili vojnici u Vijetnamu utkali u hipi pokret i antiratne proteste. Jakna „vijetnamka“ je postala deo pop kulture. Setite se filma „Taksista“ sa Robertom Denirom koji nosi „vijetnamku“.
Srpski seljak je uniformu počeo da nosi tokom Balkanskih ratova. Samo što su izašli iz rata sa Turcima, vojnici nisu uspeli ni da se presvuku u civilnu odeću a već je počeo rat sa Bugarima. Već naredne godine počeo je Veliki rat.
Srbija je 1908. godine bila među prvim državama na svetu koja je svoju vojsku obukla u uniformu zelene boje. Ona je služila da vojnika maskira -stopi sa okolinom. On je tako bio manje uočljiv pa time i teži cilj u neprijateljskom nišanu. A sve to utiče na manji broj pogodataka a time i žrtava.
Iste godine uniformu sivo-maslinaste boje između ostalih uvode i Grčka i Nemačka. Austrougarska se opredelila za sivo-plavu uniformu. Ona je bila znatno lošija od srpske i to može da se vidi po velikim gubitcima Austrougara na Kolubari u Ceru.
Srpska uniforma M 1908 pravljena je od vune. Ona vojnika zimi čuva od niskih temperatura i nepovoljnih vremeskih uslova. I šajkača odlično služi kao zaštita od hladnoće i padavina jer stranice te kape mogu da se spuste preko ušiju. I kaput vojnika i oficira, takozvani šinjel, pravljen je od vune. On je bio težak i je mogao da služi kao pokrivač vojnika koji spava. Upravo sa tim šinjelom Srpska vojska je prešla zavejane gudure Albanije 1915. godine.
Nakon rata vojnici su se kući vratili u uniformama. Nastavili su da nose pantalone i posebno šajkače, koje od tada postaju sastavni deo srpskog identiteta. Šajkača je u miru postala plića, jer više nije morala da služi kao zaštita od snega. Radne pantalone su ravne ali uz svečano seljačko odelo uvek idu pantalone sa proširenjima sa strana. Da deluju kao oficirske pantalone, takozvane rajdhozne.
Zbog toga je maslinasto zelena boja postala deo našeg folklora.
Nikola Savičević, kolekcionar
Instagram antrikvar_savetnik
#Zašto #srpski #seljak #nosi #esembe