Od Hirošime i Nagasakija do današnjih geopolitičkih tenzija, strah od nuklearnog rata i posledica koje on donosi neprestano lebdi kao senka nad čovečanstvom. Iako se oružja masovnog uništenja retko pominju u svakodnevnim razgovorima, periodične krize i ratoborna retorika svetskih lidera podsećaju na mogućnost katastrofe. Uz to, radijacijska bolest, koja je sinonim za posledice nuklearnih napada i havarija, u kolektivnoj svesti nosi sliku nezamislivih patnji i dugotrajnih posledica.
Koliko je ovaj strah opravdan u 21. veku? Da li je u pitanju realna pretnja ili preuveličana strpnja podstaknuta istorijskim traumama i medijskom pažnjom?
Strah od nuklearnog rata prisutan je od sredine 20. veka, a kao posledica nedavnih geopolitičkih tenzija, ponovo isplivava na površinu.
Ako zamislimo scenarija u kojima eksplozija nuklearne bombe oslobađa ogromne količine radijacije u atmosferu ili se velike silne gađaju radioaktivnim oružjem preko naših glava, posledice nisu samo trenutna razaranja, već i dugoročno stradanje ljudi zbog radijacijske bolesti – jednog od najstrašnijih ishoda nuklearnog oružja.
U slučaju nuklearnog rata, radioaktivni otpad bi se širio atmosferom, kontaminirajući vodu, zemlju i vazduh. Radijacijska bolest bi pogađala milione ljudi, dok bi dugoročne posledice, kao što su rak i genetske mutacije, trajale generacijama.
Strah od nuklearnog rata nije samo strah od trenutnog uništenja, već i od nevidljivog ubice – radioaktivnog zračenja, koje može da uništi život na način koji je gotovo nemoguće zamisliti.
(Freepik)
Radijacijska bolest ili akutni radijacijski sindrom se javlja nakon izlaganja visokom nivou jonizujućeg zračenja u kratkom vremenskom periodu. Radijacija oštećuje ćelije u telu, posebno one koje se brzo dele, kao što su ćelije kože, koštane srži, crevnog zida i reproduktivnog sistema.
U prvoj (prodromalnoj) fazi bolesti, u roku od nekoliko minuta do nekoliko sati nakon izlaganja, javljaju se mučnina, povraćanje, glavobolja i dijareja.
Nakon toga sledi latentna faza – kratak period prividnog poboljšanja.
U trećoj fazi manifestacije bolesti dolazi do gubitka kose, ozbiljnih infekcija, krvarenja, oštećenja organa i na kraju otkazivanja vitalnih funkcija.
Bez medicinske intervencije, smrt može da nastupi u roku od nekoliko dana ili nedelja, u zavisnosti od doze zračenja.
(Printscreen film “Čuvari formule” promo)
Lečenje radijacijske bolesti zavisi od težine izloženosti i može da se svede samo na dekontaminaciju, uklanjanje radioaktivnog materijala sa kože i odeće. Kod većih doza promenjuje se terapija u obliku transfuzije krvi, antibiotika za borbu protiv infekcija i povećane hidratacije, dok je krajnja mera transplantacija koštane srži. U slučajevima teškog oštećenja koštane srži, ovo može biti i jedini način da se spasi život.
Konkretnih lekova za radijacijsku bolest nema, a za prevenciju oštećenja tkiva usled radijacije najpoznatiji je kalijum-jodid.
Kod visokih doza zračenja, medicina često nema odgovor, a lečenje se svodi na ublažavanje bolova.
Kalijum-jodid je oblik joda koji može zaštititi štitastu žlezdu od apsorpcije radioaktivnog joda-131, jednog od nusprodukata nuklearne eksplozije. Tiroidna žlezda ima sposobnost da skladišti jod, ali ne razlikuje radioaktivni od neradioaktivnog oblika ovog elementa.
Kada se kalijum-jodid uzme na vreme, on zasićuje štitnu žlezdu neradioaktivnim jodom, čime sprečava apsorpciju radioaktivnog joda.
#radioaktivnu #ozračenosti #nema #leka